ارزیابی هیدروژئوشیمی منابع آب دشت گنبدکاووس و تحلیل تغییرات مکانی آن با استفاده از GIS

کیفیت و کمیت آب در مصارف مختلف از جمله شرب، کشاورزی، صنعت و بهداشت مهم می باشد، از این رو بررسی کیفیت آن از نظر هیدروژئوشیمیایی ضروری به نظر می رسد. در این پژوهش از داده های مربوط به 38 نمونه­ی شهرستان گنبد و حومه آن استفاده شد. داده های هیدروشیمیایی حاصل با استفاده از دیاگرام های گرافیکی (دیاگرام پایپر، ویلکوکس و شولر) و تحلیل آماری چندمتغیره (تحلیل مولفه های اصلی و خوشه بندی) به همراه نرم افزار Arc GIS تفسیر شد. بر اساس دیاگرام پایپر بیشتر نمونه ها در بخش 5 ( ناحیه اختلاط) و بخش 3 (سولفات-کلر و سدیم- پتاسیم) قرار داشتند. از نظر دیاگرام ویلکوکس (ارزیابی کیفیت آب برای مصارف کشاورزی) نمونه وابسته به بخش غربی دشت گنبد کاووس کیفیت متوسط و بد را نشان دادند. بیشتر مناطق غربی دشت گنبد کاووس از نظر دیاگرام شولر (ارزیابی کیفیت آب برای شرب) دارای کیفیت نامناسب و کاملا نامطبوع بودند. تحلیل خوشه بندی منجر به استخراج 4 خوشه شد، دو خوشه اول بیشتر در بخش شرقی دشت گنبد قرار داشته و نسبت به خوشه های 3 و 4 کیفیت مناسب تری را دارا می باشند. خوشه های 3 و 4 در قسمت های میانی غربی دشت پایین ترین کیفیت را دارا بودند. با توجه به مشکلات مشاهده شده بخصوص در بخش غربی دشت، ضرورت مطالعه­ای مفصل جهت مدیریت بهتر کیفیت و کمیت منابع آب در روستاهای بخش غربی دشت گنبد کاووس توصیه می شود.